Chociaż primum non nocere (z łaciny po pierwsze, nie szkodzić) to naczelna zasada tradycyjnie przypisywana do etyki medycznej, to doskonale odnosi się również do nauk prawniczych.
Ustawy i zapisy legislacyjne mają działać na korzyść obywateli oraz ich biznesów, a nie wpływać na ich działalność krzywdząco.
W przypadku polskiej branży kryptowalutowej oraz przepisów przeciwko praniu pieniędzy (z ang. anti-money laundering, AML), którymi została objęta w 2021 roku, można odnieść jednak wrażenie, że słowa wypowiedziane 2500 lat temu przez Hipokratesa nie są w ogóle brane pod uwagę.
Kryptowaluty objęte przepisami AML w Polsce od 2021 roku
Nowa ustawa AML została opublikowana w kwietniu 2021 roku, a jej zapisy zaczęły obowiązywać w październiku 2021 roku. Od tego czasu wszystkie kantory oraz giełdy kryptowalutowe muszą dokonać rejestracji w specjalnym rejestrze. Muszą przestrzegać przepisów dotyczących przeciwdziałania praniu pieniędzy.
Rejestr jest dostępny na stronie śląskiego oddziału Krajowej Administracji Skarbowej (KAS). Liczy obecnie ponad 500 podmiotów świadczących usługi wymiany pomiędzy walutami wirtualnymi i środkami płatniczymi, pośrednictwa w wymianie i prowadzenia rachunków walut wirtualnych. Brak dopełnienia tego wymogu to ryzyko nałożenia kary administracyjnej w wysokości 100 tysięcy złotych.
Co więcej, osoby prowadzące działalność kryptowalutową muszą posiadać odpowiednie kompetencje i wiedzę z zakresu branży, w której operują. Niezbędne jest więc ukończenie kursów i szkoleń oraz posiadanie doświadczenia w branży, a wszystkie te muszą być właściwie udokumentowane.
Chociaż firmy krypto chciały dostosować się do nowych przepisów, to część z nich i tak nie spotkała się ze zrozumieniem ustawodawców i regulatorów. W związku z czym musiały zapłacić kary, pomimo chęci prowadzenia legalnej działalności.
Kary finansowe zamiast współpracy
Branża kryptowalut dynamicznie się rozwija i cały czas pojawiają się w jej ramach nowe produkty. Część regulatorów światowych tworzy specjalne „piaskownice regulacyjne”. W ich ramach współpracuje z podmiotami zajmującymi się cyfrowymi aktywami, aby razem tworzyć odpowiednie zasady wspólnego, uczciwego działania.
Na rodzimym, polskim podwórku wygląda to jednak nieco inaczej. Branża kryptowalutowa została objęta przepisami AML-owymi, jednak zdaniem ekspertów mogą one nie być w pełni dopasowane do jej dynamicznej specyfiki.
Generalny Inspektor Informacji Finansowej (GIIF) w co najmniej kilku przypadkach decydował się na nakładanie kar finansowych za błędne stosowanie się do wprowadzonych przepisów mających przeciwdziałać praniu pieniędzy, zamiast skorzystać z możliwości współpracy i edukacji w tym zakresie.
Karę administracyjną w wysokości 45 tysięcy złotych nałożono między innymi na spółkę BTCBIT Sp. z o.o. Jest ona operatorem kantorów kryptowalutowych na terenie Polski. Karę za niedopełnienie przepisów musiał zapłacić również Flyigatom Gold Spółka z o.o. Świadczy ona swoje usługi w ramach popularnej marki Flying Atom.
Artykuł 12. ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowania terroryzmu w podpunkcie 11. mówi, że do zadań GIIF należy:
„Podejmowanie działań w celu przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, w szczególności: udostępnianie wiedzy i informacji z zakresu przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw finansów publicznych.”
Szukając jednak źródeł „udostępniania wiedzy i informacji” w Internecie w zakresie wspomnianych przepisów AML-owych, ciężko na takie natrafić, oprócz publikacji treści samej ustawy.
Jak się okazuje problem ten nie dotyczy jednak tylko polskiej branży, ale również i firm zagranicznych. Stany Zjednoczone w 2022 roku rozpoczęły wyraźną kontrofensywę kryptowalutową. Doprowadziło to do wycofania się niektórych giełd (lub części ich usług) z kraju (Kraken). Wstrzymano też emisję stablecoinów (Paxos i BUSD). Doprowadzono do pozwu ze strony CFTC przeciwko Binance w związku z prowadzeniem „nielegalnej giełdy instrumentów pochodnych”.
Giełdy kryptowalutowe same przeciwdziałają praniu pieniędzy
Decentralizacja branży kryptowalutowej oraz sama idea sieci blockchain sprawia, że cyfrowe aktywa podlegają silnej samoregulacji. Firmy chcące dbać o wysoką jakość usług oraz przeciwdziałać nieuczciwej działalności podejmują szereg kroków, których celem jest uniemożliwienie albo przynajmniej utrudnienie procederu prania brudnych pieniędzy.
Giełda Kanga prowadzi w tym celu kampanię edukacyjną Nie Pie(p)rz. Pokazuje ona, że na rynku kryptowalut można całkowicie nieświadomie zostać uczestnikiem procederu prania pieniędzy. Tłumaczy również, że próba uchylania się od opodatkowania z dochodów kryptowalutowych również jest aktywnością niezgodną z przepisami AML.
Dodatkowo, Kanga Exchenge szkoli swoich partnerów kantorowych w formie online oraz stacjonarnej. W ramach obowiązkowych spotkań, zdobywają oni wiedzę na temat aktualnych przepisów oraz zasad właściwego prowadzenia kantorów kryptowalutowych.
Pozytywnym efektem tych regularnie organizowanych szkoleń jest fakt, że wszystkie z kantorów działające pod szyldem Kanga nie zostały do tej pory zamknięte. Nie otrzymały też kar finansowych za niestosowanie się do niezbędnych procedur AML-owych.
W razie jakichkolwiek wątpliwości partner kantorowy może skontaktować się z giełdą i skorzystać ze wsparcia prawnego. Ciągła edukacja kontrahentów i partnerów powoduje, że Kanga przyczynia się do zatrzymywania sprawców, którzy chcą wyprać pieniądze za pomocą kryptowalut.
Regulacje w branży kryptowalutowej są potrzebne. Dopóki jednak rządy światowe i rząd lokalny nie wprowadzą odpowiednich przepisów, Kanga oraz inne giełdy kryptowalutowe będą działały na rzecz samoregulacji i samodoskonalenia się branży cyfrowych aktywów.
Wyjaśnienie
Wszystkie informacje zawarte na naszej stronie internetowej są publikowane w dobrej wierze i wyłącznie w ogólnych celach informacyjnych. Wszelkie działania podejmowane przez czytelnika w związku z informacjami znajdującymi się na naszej stronie internetowej odbywają się wyłącznie na jego własne ryzyko.
