W pierwszych latach istnienia kryptowalut, proces rozwóju blockchainów był pełen eksperymentów. Jedną z konsekwencji tych wczesnych prób były hard forki. Sam Bitcoin miał co najmniej 105 hard forków, z których 74 są nadal aktywne. Aby wyeliminować ten problem rozwidlania się blockchainów, powstał Tezos. Jeśli ktoś chciałby zapytać, czym wyróżnia się XTZ Tezos, to jego główną cechą byłby mechanizm samoaktualizacji, dzięki któremu można uniknąć rozbieżnej aktualizacji (hard forków).
W tym przewodniku:
- Jak doszło do powstania Tezos (XTZ)?
- Czym jest Tezos?
- Jak działa XTZ?
- Czym Tezos różni się od Ethereum?
- Tokenomika i prognozy Tezos
- Gdzie można kupić i stakować XTZ?
- Czy warto kupić XTZ?
Jak doszło do powstania Tezos (XTZ)?
Projekt Tezos powstał w 2014 roku, pięć lat po uruchomieniu Bitcoina. Opracowany przez zaledwie dwie osoby, duet męża i żony, Arthura (CTO) i Kathleen (CEO) Breitman, Tezos przeżywał kilka lat pełnych wrażeń. Założyli oni startup o nazwie Dynamic Ledger Solutions (DLS) w celu wdrożenia Tezos.
Arthur zajmował się rozwojem samochodów ze sterowaniem automatycznym, a wcześniej był analitykiem w jednych z największych banków świata, Morgan Stanley i Goldman Sachs. Jego żona, Kathleen, pracowała w międzynarodowym konglomeracie konsultingowym Accenture, Wall Street Journal, funduszu hedgingowym Bridgewater Associates i R3, gdzie miała styczność z najnowocześniejszą technologią rozproszonych baz danych.
Dzięki tak imponującym referencjom, które obejmują zarówno stronę techniczną, jak i finansową, czyli dokładnie to, czego potrzeba nowej kryptowalucie, projekt DLS przygotował Tezos do uruchomienia w ciągu trzech lat. W lipcu 2017 r. uruchomili ICO (Initial Coin Offering), aby sfinansować projekt. Zawodowe powiązania Breitmana okazały się niezwykle przydatne, gdyż w fazie ICO udało się zebrać 232 mln dolarów, 66 tys. w BTC i 361 tys. w ETH.
Nie trzeba dodawać, że ICO Tezosa pobiło wszystkie rekordy finansowania w przestrzeni blockchain w tamtym okresie. Po uruchomieniu aktywów, DLS utworzył Fundację Tezos, z siedzibą w Szwajcarii, do obsługi nowatorskiego projektu i zakupu całej własności intelektualnej związanej z ich blockchainem.
Czym jest Tezos XTZ?
Jak już wcześniej wspomniano, głównym założeniem Tezos jest stworzenie systemu zarządzania blockchain, który mógłby się aktualizować poprzez głosowanie za pomocą tokena XTZ. W związku z tym, udziałowcy XTZ mieliby prawo do głosowania nad zasadami sieci, a oprogramowanie automatycznie inicjowałoby aktualizację. To drastycznie zmniejszyłoby szansę na stworzenie sytuacji kiedy nie da się pogodzić co do różnych poglądów, które mogłyby następnie doprowadzić do hard forka.
Nie było wcześniej takiego projektu w ekosystemie blockchain. To właśnie on zapoczątkował powszechne obecnie rozróżnienie pomiędzy zarządzaniem on-chain i off-chain. Dlatego też Tezos jest podobny do najnowszej generacji blockchainów. Może uruchamiać smart kontrakty, jednocześnie stawiając na pierwszym miejscu rozwój kryptowaluty.
Jak działa Tezos?
Tak więc, pytanie “czym jest Tezos?” zostało rozwiązane, więc przejdźmy do tego, jak on działa. Aby umożliwić samoaktualizację, blockchain Tezos używa podrasowanego konsensusu Proof-of-Stake (PoS) zwanego Liquid Proof-of-Stake (LPoS). Podobnie jak w przypadku sieci Ethereum, Solana, Algorand, Avalanche, Polkadot i innych blockchainów z obsługą smart kontraktów, Tezos może przechowywać funkcje, które replikują szeroki zakres usług. Po podłączeniu do interfejsu internetowego stają się one dAppami.
Udziałowcy tokena XTZ zamykają swoje środki w specjalnych smart kontraktach, co pozwala im na głosowanie. Proces ten nazywany jest “pieczeniem” (ang. baking), po wyłożeniu minimum 8000 XTZ, co potocznie nazywane jest “bułką” (ang. roll), aby nawiązać do metafory pieczenia.
“Piekarze” utrzymują sieć poprzez dodawanie nowych bloków, podobnie jak kopacze robią to w przypadku Bitcoina. Jednakże, udziałowcy XTZ mogą również zdecydować się na przekazanie swoich tokenów innym piekarzom, zamiast robić to samodzielnie. W zamian otrzymają oni nowe tokeny XTZ wprowadzone do obiegu.
Aby zapewnić, że piekarze działają uczciwie podczas utrzymywania sieci, użytkownicy Tezos mogą bez wysiłku przełączać się między nimi na podstawie dziesięciu wskaźników niezawodności. Gdybyśmy mieli podzielić ten blockchain na dwa elementy składowe, byłyby to:
- Protokół: Kod, który wysyła nowe propozycje do powłoki w celu ich rozpatrzenia
- Powłoka: Kod, który waliduje transakcje i proces głosowania, oraz aktualizuje się po głosowaniu posiadaczy XTZ.
Proces głosowania w Tezos
Oczywiście, rdzeniem Tezos jest proces głosowania, który przechodzi cztery różne okresy, z których każdy jest oddalony od siebie o około 23 dni:
- Propozycja: Kiedy piekarz składa nową propozycję dla Tezos, co do aktualizacji protokołu.
- Rozpatrywanie: Jeśli propozycja piekarza uzyska większość głosów (80% “za”), wówczas przechodzi ona do następnego etapu.
- Testowanie: Propozycja działa na tymczasowym (48-godzinnym) forku, aby sprawdzić, czy zmiany są możliwe do przyjęcia.
- Finalizacja: Piekarze głosują w kolejnej rundzie, ponownie z wymaganą większością 80%, potrzebną do wdrożenia propozycji na głównym łańcuchu Tezos.
Co ciekawe, piekarze dzięki smart kontraktom mogą również poprosić o zapłatę za swoje propozycje. Wszystko co muszą zrobić, to dołączyć fakturę do propozycji. Jeśli zakończy ona pomyślnie czwarty okres, piekarz otrzymuje określoną w fakturze ilość tokenów XTZ.
Wszystkie smart kontrakty Tezos mają wbudowany język programowania Michelson, który jest w zasadzie sekwencyjną serią instrukcji. Odpowiednio, wykonanie smart kontraktu po prostu nie może się nie powieść. Później, projekt uczynił swoje środowisko bardziej przyjaznym dla użytkownika, pozwalając na kodowanie kontraktów z pomocą LIGO.
Czym Tezos różni się od Ethereum?
Możesz się złapać na myśli, że Tezos jest dość podobny do Ethereum. Ten drugi używa walidatorów zamiast kopaczy, a aktualizacja ETH 2.0 wprowadzi wkrótce konsensus PoS. Pierwszą zauważalną różnicą jest to, że w Tezos można w łatwy i przejrzysty sposób uczestniczyć w zarządzaniu on-chain.
W przeciwieństwie do tego, Ethereum wykorzystuje kombinację wielu protokołów zarządzania off-chain połączonych z protokołami on-chain, począwszy od dyskusji na forum do głosowania on-chain. Tezos ma zarządzanie wyłącznie on-chain, za to usprawnione. W związku z tym, bardzo łatwo jest rozpocząć “baking” z portfela oficjalnego, lub automatycznie delegować swoje tokeny XTZ poprzez giełdę.
Co więcej, Tezos od samego początku działa na wersji konsensusu PoS, co czyni go bardziej wytrzymałym systemem, ponieważ nie musi przechodzić serii aktualizacji rdzenia protokołu. Wreszcie, biorąc pod uwagę, że Ethereum jest o kilka lat starsze niż XTZ, ma znacznie bardziej zróżnicowany i bogatszy ekosystem DAppów, składający się z 3 674 zdecentralizowanych aplikacji i 1,22 miliarda smart kontraktów.
Ekosystem dApp Tezos wciąż jest daleko za Ethereum
W porównaniu do Ethereum, XTZ jest przede wszystkim kryptowalutą używaną do stakingu i przechowywania wartości, podobnie jak Bitcoin. Obecnie Tezos ma w sumie około 42 DApps, w tym 5 gier blockchain, 16 protokołów DeFi, 3 rynki NFT, 3 giełdy i inne.
Najpopularniejszym DApp Tezos jest QuipuSwap, zdecentralizowana giełda (DEX) z automatycznym animatorem rynku (AMM), podobnym do Uniswap. Ma jednak tylko niewielki ułamek wolumenu obrotu w porównaniu do Uniswap, wynoszący średnio mniej niż milion dolarów dziennie.
Jednak, podczas gdy Tezos może nie ma takiego udziału w rynku smart kontraktów jak Ethereum, ale ma kilka znaczących inwestorów. Na przykład firma z branży nieruchomości Elevated Returns wykorzystała go do tokenizacji aktywów o wartości jednego miliarda USD w 2019 roku. Od tego czasu blockchain Tezos został wykorzystany przez firmy Ubisoft, Groupe Casino, Société Générale, Red Bull Racing Honda i Smartlink, aby wymienić tylko kilka.
Ostatnio Tezos uzyskał imponujące wyróżnienie w szwajcarskim systemie finansowym dzięki Inacta, Crypto Finance AG, and InCore Bank. Będą one używać standardu tokenów Tezos FA2 do tokenizacji swoich aktywów i usprawnienia procedur przeciwdziałania praniu brudnych pieniędzy i zarządzania aktywami.
Tokenomika i wydajność cenowa Tezos
Gdybyś kupił XTZ, rodzimą kryptowalutę Tezos i token zarządzania, w grudniu 2018 r. za sumę 1000 USD i sprzedał ją 4 października 2021 r., osiągnąłbyś zysk w wysokości 24 000 USD. Przez lata Tezos znajdował się na trajektorii wzrostowej, ale z regularnymi okazjami na “buy-the-dip” – skupowanie dołków.
Tezos (XTZ) ma obecnie około 743,8 miliardów tokenów XTZ w obiegu, a jego kapitalizacja rynkowa wynosi 6,5 miliarda dolarów. Jednakże, tokeny XTZ nie są deflacyjne jak BTC. Zamiast tego, Tezos stosuje model finansowania inflacyjny. Wcześniej wspomnieliśmy, że piekarze mogą dołączać faktury do swoich propozycji.
Oznacza to, że nowo wyemitowane tokeny nie tracą na wartości po wprowadzeniu ich do obiegu. Innymi słowy, tradycyjny model inflacyjny, w którym im więcej jest tokenów, tym mniejsza jest ich wartość, nie ma zastosowania w przypadku Tezos. Aby go obejść, stosuje się powszechne uczestnictwo. Każdy udziałowiec, nawet jeśli posiada pojedynczy XTZ, ma prawo do głosowania nad propozycjami.
Następnie, po tym jak propozycje staną się aktualizacjami, protokół generuje nowe tokeny. Jednak, aby zapobiec dewaluacji tych stakowanych monet, Tezos daje nagrody proporcjonalnie do nowo wygenerowanych.
Odpowiednio, rodzaj inflacji taki jak w Tezos nie rozcieńcza wartości tokena. To znacząco motywuje piekarzy do dalszego ulepszania sieci i stakowania monet XTZ. W efekcie, taki inflacyjny model finansowania umożliwia Tezosowi finansowanie samego siebie.
Jeśli chodzi o posiadanie tokenów XTZ, to 80% z nich zostało początkowo sprzedane inwestorom – miliarderowi Timowi Draperowi i Polychain Capital. Pozostałe 20% zostało rozdzielone pomiędzy DLS i Tezos Foundation.
Gdzie można kupić i stakować XTZ?
Portfele internetowe na wszystkich głównych giełdach kryptowalutowych pozwalają na zakup waluty XTZ. W szczególności Binance, Huobi Global, FTX, OKEx, KuCoin, Kraken, Gate, polski BitBay i Bitpanda. Aby zdobyć nagrody za staking poprzez zablokowanie tokenów XTZ, najwygodniejszym sposobem jest skorzystanie z portfeli internetowych na największych giełdach – Coinbase lub Binance.
Na przykład na Binance, wystarczy zdeponować i trzymać tokeny Tezos (XTZ) w portfelu, który jest również kontem Binance. Podobnie jest w przypadku Coinbase, z tą różnicą, że usługa jest dostępna tylko dla klientów z USA. Istnieje bardziej bezpieczne rozwiązane, które daje Ci wyłączną kontrolę nad kluczem prywatnym. To opcją są portfele sprzętowe Ledger.
Portfele te posiadają aplikację Ledger Live, która pozwala na delegowanie swoich uprawnień do stakowania, podczas gdy nadal trzymasz tokeny XTZ w swoim portfelu sprzętowym.
Czy warto kupić XTZ?
Podczas początkowego uruchomienia ICO, wewnętrzny spór z udziałem Breitmanów doprowadził do procesu sądowego. Podczas procesu zarzucono nieautoryzowaną sprzedaż tokenów o charakterze papierów wartościowych. Ostatecznie, trzy lata później pozew osiągnął ugodę w wysokości 25 milionów dolarów. Wygląda na to, że szwajcarska Fundacja jest po rozwiązaniu tej kwestii, ponieważ Arthur Brieman dołączył do fundacji w lutym 2021 roku.
Nikt jednak nie wie, jak długo to potrwa i czy pozostaną jeszcze jakieś urazy. Czy można powiedzieć, że Tezos jest naprawdę samowystarczalny, jeśli dojdzie do przepychanki i fundacja się rozwiąże? Biorąc pod uwagę ostatnią rundę partnerstwa finansowego, szwajcarskie banki uważają, że warto zaryzykować. A Ty, trzymasz Tezosa? Daj znać na naszym czacie na Telegramie o kryptowalutach!
Wyjaśnienie
Wszystkie informacje zawarte na naszej stronie internetowej są publikowane w dobrej wierze i wyłącznie w ogólnych celach informacyjnych. Wszelkie działania podejmowane przez czytelnika w związku z informacjami znajdującymi się na naszej stronie internetowej odbywają się wyłącznie na jego własne ryzyko.
W dziale Edukacja, naszym priorytetem jest dostarczanie najwyższej jakości sprawdzonych informacji. Poświęcamy czas na identyfikację, badanie i tworzenie treści edukacyjnych, które są przydatne dla naszych czytelników.
Aby utrzymać ten standard i nadal tworzyć niesamowite treści, nasi partnerzy mogą nagradzać nas prowizją za miejsca w naszych artykułach. Jednak te prowizje, w żaden sposób, nie wpływają na nasze procesy tworzenia bezstronnych, uczciwych i pomocnych treści.
