W 2021 roku tokeny niewymienialne (NFT) naprawdę weszły do mainstreamu, a fundusze napływają na rynek w rekordowych ilościach. Oszustwa NFT są jednak niefortunną, ale naturalną konsekwencją rosnącego zainteresowania. Dobrobyt finansowy stwarza nowe możliwości, ale także problemy i zagrożenia.
Oszustwa NFT przypominają niektóre rodzaje oszustw kryptowalutowych, które były aktywne w okresach największej hossy Bitcoina i altcoinów. Niestety, wiele osób padło ofiarą scammerów, tracąc na ich korzyść rocznie prawie 14 miliardów dolarów.
Nie powinno Cię to jednak zniechęcać, ponieważ możesz łatwo nauczyć się, jak rozpoznać oszustwo. W tym przewodniku przyjrzymy się 7 najbardziej powszechnym scamom związanym z przestrzenią NFT. Podamy przykłady i pomożemy Ci zrozumieć, jak się przed nimi uchronić.
W tym przewodniku:
- Świat oszustw kryptowalutowych
- Niektóre znane oszustwa NFT
- 7 najbardziej rozpowszechnionych oszustw NFT
- Zachowaj szczególną uwagę przy zakupie NFT
- Najczęściej zadawane pytania o oszustwa NFT
Świat oszustw kryptowalutowych
Po pierwsze, musimy odnieść się do tego, że oszustwa kryptowalutowe nie są niczym nowym. Nie inaczej jest w przypadku innej działalności związanej z blockchainem. Mówiąc prościej, nielegalne działania istnieją, póki można na nich zarobić. Dlaczego stały się one przedmiotem szczególnej uwagi w świecie NFT? Istnieje wiele powodów.
NFT, być może bardziej niż jakakolwiek inna koncepcja oparta na blockchain, udało się rozpowszechnić w głównym nurcie (stały się mainstreamowe). W 2021 roku było około 280 000 kupujących i sprzedających NFT oraz około 185 000 unikalnych portfeli. Wiele z tych osób jest zupełnymi nowicjuszami w świecie kryptowalut, co czyni ich bardziej podatnymi na oszustwa.
Globalna sprzedaż NFT skoczyła na początku nowego roku do ponad 4 miliardów dolarów, a wyszukiwania w Google dla hasła “oszustwa NFT” osiągnęły rekordowy poziom na samym początku 2022 roku. Wszystkie rodzaje handlu wiążą się niestety z występowaniem oszustw.
Należy pamiętać, że posiadacz obrazu NFT nie jest faktycznym właścicielem danej grafiki. Nie możesz jej reprodukować ani wykorzystywać w celach komercyjnych. Zamiast tego przejmujesz na własność zapis zakupu w blockchainie. Inna osoba może kupić zapis zakupu związany z danym obrazem.
Utrudnia to regulowanie rynku NFT w taki sam sposób, w jaki można by regulować rynek klasycznej sztuki. Za kradzież obrazu Van Gogha grożą sankcje prawne. Handlarze dziełami sztuki poszukują oryginałów. Nawet wytworny świat sztuki klasycznej składa się na ogół z małej, ściśle powiązanej społeczności.
NFT mogą wspierać artystów cyfrowych poprzez tworzenie rzadkości i umożliwienie nabywcom posiadania unikalnych plików cyfrowych.
Rozwiązanie pewnych problemów jest jednak nadal ważne. Wśród nich są koszty zasobów związane z transakcjami na blockchainie. Należy również zająć się kwestią licznych oszustw i wyłudzeń. Dzięki ich lepszemu zrozumieniu możemy nauczyć się przed nimi chronić.
Niektóre znane oszustwa NFT
Wypuszczenie w październiku 2021 roku 10000 “Evolved Apes” było jednym z najsłynniejszych oszustw NFT. Projekt ten był pod wieloma względami dość typowy dla tej przestrzeni. Kreskówkowe projekty małp są szczególnie popularne wśród NFT po sukcesie Bored Ape Yacht Club.
Nabywcy otrzymywali unikalny wzór małpy. Miały być one również wykorzystane w proponowanej grze blockchain, w której małpy mogłyby walczyć między sobą. Zwycięzcy otrzymywaliby nagrody w kryptowalutach, a NFT finansowały grę, która rzekomo znajdowała się w fazie rozwoju.
Niestety, deweloper, który posługiwał się pseudonimem “Evil Ape”, zniknął wkrótce po sprzedaży NFT. Do tego czasu zarobił 798 Ethereum (około 2,7 miliona dolarów). Nabywcy nie mieli możliwości zareagowania na to, co się stało. Gra Evolved Apes nie istniała. Ci, którzy kupili NFT, zostali jedynie z obrazkami JPG na pamiątkę swojej inwestycji.
Innym popularnym oszustwem był projekt Mercenary. Była to gra NFT o tematyce średniowiecznej z funkcjami “play-to-earn” i nowym tokenem kryptowalutowym – Mercenary Gold. Premiera miała nastąpić w 2021 roku. Oszuści z Mercenary zapłacili za reklamę na Twitterze za pośrednictwem serwisów informacyjnych o kryptowalutach. Wzbudziło to zainteresowanie ludzi.
To wszystko było jednak naciąganiem. Oszuści stojący za Mercenary Gold uciekli z co najmniej 760 000 dolarów. Oskarżono ich także o inne oszustwa. Usunęli się z mediów społecznościowych i najwyraźniej zniknęli.
Więcej “małpich” oszustw
Big Daddy Ape Club miał być parodią wspomnianego wcześniej i znacznie bardziej udanego projektu Bored Ape Yacht Club. Zainteresowanie klubem BAYC wyrazili tacy celebryci jak Jimmy Fallon i Paris Hilton. Żaden z nich nie poparł Big Daddy Ape Club.
Oszuści stojący za Big Daddy Ape Club namawiali klientów do “mintowania” ich NFT za wysoką cenę 1 Solana. W tamtym czasie było to około 135 dolarów. Ostatecznie NFT nie można było wybić. Koszt NFT z portfela Solana został jednak odliczony…
Na to oszustwo NFT dało się nabrać ponad 9 041 osób. Przyniosło to oszustom ponad 1,3 mln USD. Portal SolRarity zwraca uwagę na fakt, że nie jest to pierwszy przypadek, a prawdopodobnie trzecie oszustwo popełnione przez osobę lub osoby stojące za Big Daddy Ape Club, na podstawie analizy aktywności portfeli.
Najbardziej rozpowszechnione oszustwa NFT
1. Pump-and-dump
Niestety, schematy “pump-and-dump” stały się w pewnym stopniu przewidywalne w kryptowalutach, a teraz także na rynkach NFT. Schematy “pump-and-dump” odnoszą się do sytuacji, gdy grupa kupuje NFT lub walutę, sztucznie zwiększając popyt. Po osiągnięciu sukcesu, oszuści wyprzedają je, gdy ceny rosną, pozostawiając innych z bezwartościowymi rzeczami.
Powszechnym zjawiskiem w handlu kryptowalutami jest również tzw. wash trading, czyli kupowanie i sprzedawanie aktywów przez tę samą osobę dla generowania sztucznego wolumenu transakcji. Może to spowodować wzrost ceny. Aktywa są atrakcyjne dla naiwnych traderów, którzy wierzą, że cena wzrośnie lub że właśnie trafili na świetną ofertę.
Projekty NFT spotkały się również z oskarżeniami o praktyki typu “pump-and-dump”. Na przykład, The Athletic zarzucił członkom drużyn piłkarzy SoRare NFT, że kupowali je w celu zwiększenia zainteresowania. Nawet rekordowa sprzedaż cyfrowej pracy Beeple’a spotkała się z tym samym zarzutem. Różne publikacje twierdzą, że kupujący, który posługuje się pseudonimem Metakovan, nabył dzieło w celu sfinansowania systemu “pump-and-dump” z wykorzystaniem własnego tokena, B.20.
Możliwe zaangażowanie dużych projektów NFT
Jednymi z pierwszych NFT były CryptoKitties, które znajdują się na blockchainie Ethereum. Po ich uruchomieniu pod koniec 2017 r. były ogromnie popularne. Jeden z najbardziej poszukiwanych kotów został sprzedany za 155 000 dolarów w Ethereum. Sześć miesięcy później ceny spadły o 95%.
Jak uniknąć takiego oszustwa?
Po pierwsze, powinieneś sprawdzić historię i zapisy portfela danego projektu. OpenSea i każdy rynek NFT pozwoli Ci zobaczyć całkowitą liczbę transakcji i kupujących, którzy zakupili kolekcję NFT. Etherscan z kolei pozwala zobaczyć wszystkie transakcje na blockchainie Ethereum.
Nie zapomnij też sprawdzić media społecznościowe projektu. Zajrzyj na ich Twittera i dołącz do serwera Discord. Projekt powinien mieć wielu inwestorów i kolekcjonerów, aby zapewnić sobie dobrą płynność, wartość artystyczną i długotrwałą społeczność.
2. Plagiat
Cyfrowe aktywa w formie tokenów niewymienialnych cieszą się coraz większą popularnością. Wzrosła jednak liczba zgłoszeń dotyczących kradzieży NFT. Prace artystów zostają kopiowane i sprzedawane ludziom, którzy sądzą, że otrzymali prawdziwy produkt.
DeviantArt to popularna społeczność internetowa z ponad 70 milionami członków i pół bilionem dzieł sztuki. Wielu artystów twierdzi, że padło ofiarą kradzieży. DeviantArt uruchomił nowe narzędzie do skanowania publicznych blockchainów i rynków zewnętrznych. Ostrzega ono swoich członków o możliwych oszustwach związanych ze sztuką. Od sierpnia 2021 r. wysłał ponad 50 000 alertów o możliwych naruszeniach unikalności obrazków NFT.
NFT a własność intelektualna
Pamiętaj, że nadanie dziełu sztuki statusu NFT nie oznacza, że posiadasz własność intelektualną. Przyjazne dla użytkownika oprogramowanie OpenSea sprawia, że każdy może z łatwością przekształcić dowolny obrazek lub zdjęcie w NFT. Oszuści lub inne osoby działające w złym celu mogą z łatwością kraść prace artystów i tworzyć fałszywe konta OpenSea, na których sprzedają podrobione dzieła sztuki. Twoje NFT będzie bezwartościowe, jeśli społeczność odkryje, co zrobił oszust. Co więcej, jeśli tak się stanie, nie będzie możliwości odzyskania Twoich pieniędzy.
Przed zakupem NFT na jakimkolwiek rynku należy przeprowadzić analizę.
Niebieski znacznik obok zdjęcia profilowego artysty na OpenSea i innych giełdach NFT to znak, że artysta został zweryfikowany. Znajdź artystę poprzez Twittera, jego stronę internetową lub inne kanały mediów społecznościowych, jeśli takowe istnieją. Zapytaj go bezpośrednio, czy dzieło należy do niego i czy ma poprawny profil użytkownika. Poproś innych na kanale Discord o zweryfikowanie informacji.
3. Phishing
Aby kupić swoje pierwsze NFT, musisz posiadać portfel kryptowalutowy. MetaMask to najpopularniejszy portfel Ethereum do zbierania NFT.
Klienci MetaMask byli ostatnio celem oszustwa phishingowego polegającego na wyświetlaniu fałszywych reklam z prośbą o podanie prywatnych kluczy do portfela oraz 12-słownej frazy odzyskiwania. Nie jest to jedyna próba zdobycia informacji dotyczących bezpieczeństwa. Fałszywe, złośliwe wyskakujące okienka o tematyce NFT są również spotykane na Telegramie, Discordzie i na innych forach publicznych.
Atak phishingowy może zdobyć Twoje dane osobowe i spustoszyć cyfrowy portfel. Stało się tak w przypadku “CryptoBatz” Ozzy’ego Osbourne’a, zbioru 9 666 cyfrowych nietoperzy. Zaledwie dwa dni po wyemitowaniu tokenów, zwolennicy stali się celem oszustwa phishingowego. Polegało ono na wyciągnięciu kryptowalut z portfeli.
Co należy zrobić, aby uchronić się przed takim oszustwem?
Zachowaj prywatność swoich danych! Fraza odzyskiwania będzie potrzebna do odtworzenia kopii zapasowej portfela kryptowalutowego lub do odzyskania portfela. Nie należy wprowadzać żadnych informacji do okna wyskakującego w MetaMasku ani gdziekolwiek indziej! W przypadku jakichkolwiek transakcji kryptowalutowych, zawsze przechodź na zweryfikowaną stronę internetową i nigdy nie używaj wyskakujących okienek, linków lub swojego e-maila.
Nigdy nie udostępniaj nikomu swojej frazy odzyskiwania!
4. Fałszywi influencerzy
Popularność NFT spowodowała, że wiele sławnych osób poparło ich produkty. Gwiazdy te czerpią zyski na różne sposoby. Ponieważ jednak transakcje NFT odbywają się przez Internet, ilość informacji na temat marketingu danego projektu dostępnych dla opinii publicznej jest ograniczona. Niektóre oszustwa polegają na fałszywym popieraniu projektu. Zanim opinia publiczna zorientuje się, że rzekomy ambasador sławnej marki nie jest w rzeczywistości zaangażowany, wiele osób prawdopodobnie straci swoje pieniądze.
W październiku 2021 r. w mediach społecznościowych pojawiło się duże zainteresowanie postami na temat kolekcji NFT Trollz znanego rapera 6ix9ine. Stworzenie awatara zapewniałoby tantiemy posiadaczowi NFT, przy czym 5% byłoby zwracane pierwotnym właścicielom tokenów Trollz przy każdej transakcji.
Natychmiast pojawiły się pytania dotyczące legalności. Twierdzono, że 100 000 USD zostanie przeznaczone na różne organizacje charytatywne. Wielu nabywców NFT twierdzi teraz, że nic takiego nie miało miejsca. Nigdy też nie pojawiły się tantiemy, o których była mowa. Żadne z obiecanych w projekcie działań filantropijnych w ogóle się nie rozpoczęło.
Aby uniknąć tego typu oszustw, należy przede wszystkim zapoznać się z projektem. Czy poparcie sławnej osoby jest prawdziwe? Czy projekt ma szansę spełnić swoje obietnice?
5. Podbijanie ofert
Oszustwa licytacyjne są najczęściej spotykane na rynku wtórnym. Dochodzi do nich, gdy ktoś już kupił NFT i chce je odsprzedać. Licytujący mogą próbować zmienić używaną kryptowalutę po tym, jak wystawisz swoje NFT na sprzedaż. Oczywiście, 5 dolarów nie będzie tym samym, co 5 BTC.
Sprawdź dwukrotnie wartość waluty i nie zgadzaj się na oferty inne niż te, które jesteś w stanie zapłacić.
6. Oszustwa NFT – fałszywe witryny internetowe
Historia może być różna. Na przykład, po wysłaniu transakcji “NFT znikają”, a właściwie po prostu nigdy się nie pojawiają na Twoim portfelu. Dzieje się tak dlatego, że rzeczywiste dzieło sztuki opiera się na innym smart kontrakcie. Kiedy umieszczasz oryginalną sztukę na platformie takiej jak OpenSea, zostaje ona sprzedawana za pomocą kryptowaluty takiej jak Ethereum, w oparciu o określony, zweryfikowany smart kontrakt.
Smart kontrakt jest w rzeczywistości tym, co zostaje wydane na blockchainie. NFT odnoszą się jedynie do własności aktywów. Aktywa mogą być dowolne.
Dlatego ważne jest, aby upewnić się, że centralna platforma, z której korzystasz, jest godna zaufania. Upewnij się, że nie kupujesz po prostu linka do obrazka. To, co jest zapisane w adresie URL, może zawsze ulec zmianie, a kupujący zostaje w zasadzie z niczym. Podobnie, w portfelu MetaMask jesteś w stanie zweryfikować czy sugerowana transakcja to interakcja ze smart kontraktem, czy prosty transfer środków (powinno to wzbudzić Twoją czujność).
Aby uniknąć oszustwa, przy zakupie NFT należy upewnić się, że jest się również właścicielem aktywów materialnych lub cyfrowych, takich jak plik JPEG, MP3 lub PDF.
7. Oszustwo na wsparcie techniczne
To oszustwo jest dość proste. Oszust podszywa się pod pracownika działu obsługi klienta w ramach różnych projektów NFT. Chodzi o to, aby nawiązać z Tobą kontakt, zdobyć zaufanie, a następnie poprosić o podanie poufnych danych osobowych. Wiele z tych oszustw ma miejsce na Discordzie, Telegramie lub Reddicie. Są to fora, które cieszą się dużą popularnością wśród zwolenników kryptowalut. Podanie hasła zabezpieczającego do portfela lub połączenie się ze specjalnie spreparowaną stroną internetową może oznaczać utratę wszystkich dostępnych na danym portfelu aktywów.
Jeśli otrzymasz bezpośrednie wiadomości od założycieli takich projektów, podejdź do tego z niedowierzaniem. Większość projektów NFT nie będzie kierować się do użytkowników bezpośrednio przez Discorda czy Telegrama, zwłaszcza w wiadomościach prywatnych. Popularnym podejściem wśród osób zarządzających czatami jest podejście “administratorzy/moderatorzy nigdy pierwsi nie wysyłają wiadomości prywatnych”. To na pewno dobry zwyczaj.
Zachowaj szczególną uwagę przy zakupie NFT
Nikt nie chce przegapić potencjalnie rewolucyjnego pomysłu. Technologia blockchain czy NFT są z tego powodu przedmiotem zainteresowania wielu osób.
Kryptowalutowe fortuny istnieją i nierzadko są na wyciągnięcie ręki. Oszuści są jednak świadomi, jak wiele osób ma nadzieję, że to właśnie oni będą kolejnymi bogaczami. Wykorzystują te instynkty i stosują różne sztuczki, aby wyciągnąć środki od nieświadomych osób zaangażowanych w rynek NFT.
Z pewnością można uniknąć oszustwa. Zawsze zachowaj ostrożność. Dokonuj zakupów tylko wtedy, gdy masz pewność co do informacji. Po drugie, upewnij się, że zbadałeś projekt. I wreszcie – dbaj o bezpieczeństwo swoich danych.
Najczęściej zadawane pytania o oszustwa NFT
Jak działają oszustwa NFT?
Czy NFT w ogóle są legalne?
Skąd mam wiedzieć, czy moje NFT są prawdziwe?
Czy można sfałszować NFT?
Wyjaśnienie
Wszystkie informacje zawarte na naszej stronie internetowej są publikowane w dobrej wierze i wyłącznie w ogólnych celach informacyjnych. Wszelkie działania podejmowane przez czytelnika w związku z informacjami znajdującymi się na naszej stronie internetowej odbywają się wyłącznie na jego własne ryzyko.
W dziale Edukacja, naszym priorytetem jest dostarczanie najwyższej jakości sprawdzonych informacji. Poświęcamy czas na identyfikację, badanie i tworzenie treści edukacyjnych, które są przydatne dla naszych czytelników.
Aby utrzymać ten standard i nadal tworzyć niesamowite treści, nasi partnerzy mogą nagradzać nas prowizją za miejsca w naszych artykułach. Jednak te prowizje, w żaden sposób, nie wpływają na nasze procesy tworzenia bezstronnych, uczciwych i pomocnych treści.
