EXCLUSIVE Jakie zastosowania mają smart kontrakty w prawdziwym świecie?

Czym są smart kontrakty?

Jeżeli mamy rozmawić o zastosowaniach smart kontraktów w realnym świecie, najpierw powinniśmy dowiedzieć się czym one tak w ogóle są. Smart kontrakt jest programem zapisanym na blockchainie, który uruchamia się, gdy spełnione są określone wcześniej warunki. Krótko mówiąc, jest to po prostu zestaw kodu i danych. Deweloperzy wdrażają smart kontrakty do sieci, aby te realizowały określone funkcje. Wiele platform dysponuje własnymi smart kontraktami, które dostarczają użytkownikom różne zautomatyzowane i nietypowe usługi.

Największą na świecie platformą smart kontraktów jest obecnie Ethereum. Właśnie dlatego jest ona wybierana przez większość deweloperów. Oprócz Ethereum istnieją także inne projekty obsługujące tą technologię. Należą do nich m.in. Nem, Stellar, Waves, Polkadot, Solana, EOS, Polygon, Tezos, Algorand, Cardano i Cosmos i wiele innych

Od czasu uruchomienia blockchaina Ethereum (ETH), wykorzystanie smart kontraktów osiąga paraboliczne wzrosty. Deweloperzy wciąż znajdują nowe zastosowania, dlatego prawdopodobnie będzie ono rosło jeszcze bardziej.

W 2019 roku globalny rynek smart kontraktów był warty około 107 milionów dolarów. Według niektórych raportów, w ciągu najbliższych 5 lat ma on szansę osiągnąć nawet 300% wzrost. W jaki sposób stanie się to możliwe? Smart kontrakty zyskują bowiem adopcję w różnych branżach, a firmy na całym świecie zaczynają wdrażać tę technologię do różnych zastosowań.

Obecnie, smart kontrakty wykorzystuje się już w takich sektorach jak m.in. zarządzanie danymi, zarządzanie łańcuchem dostaw, opieka zdrowotna, ubezpieczenia, administracja rządowa, nieruchomości, usługi escrow i motoryzacja.

Zarządzanie danymi

Każda firma wymaga od swoich pracowników prowadzenia rejestrów ich komunikacji, wiadomości i transakcji. Dla przykładu, osoby pracujące w dziale zaopatrzenia muszą prowadzić rejestry zamówień, a osoby pracujące w dziale zasobów ludzkich muszą prowadzić rejestry rozmów kwalifikacyjnych, dokumentacji zdrowotnej pracowników itd. Na ogół pracownicy prowadzą te rejestry w formie papierowej lub ręcznie wprowadzają dane do komputerów i przechowują je w chmurze lub na firmowych serwerach.

Aby udostępnić informacje pomiędzy różnymi działami lub firmami, pracownicy muszą przesyłać dokumenty przez Internet lub dostarczać je ręcznie. Po złożeniu wniosku, niekiedy firmy muszą przetrwać długi okres oczekiwania na zatwierdzenia i inne wewnętrzne lub zewnętrzne kwestie. Technologia blockchain oferuje rozwiązanie w postaci publicznej księgi. To właśnie tutaj z pomocą przychodzą smart kontrakty.

Programiści mogą zaprogramować smart kontrakty w taki sposób, aby usprawnić proces rejestracji danych. Za ich pomocą wszystko odbywa się automatycznie. Smart kontrakt umożliwia też przejrzyste przechowywanie danych. Automatyczny proces zbierania danych eliminuje potrzebę ręcznej lub mailowej wymiany dokumentów, co pozwala zaoszczędzić czas. Ponadto, transparentność sposobu przechowywania danych oszczędza koszty audytu. Dane są czytelne i niezmienne, więc praktycznie niemożliwe jest, aby mogły zostać zmienione w wyniku nadużycia lub błędu.

Zarządzanie łańcuchem dostaw

Zarządzanie łańcuchem dostaw to zarządzanie przepływem towarów. Polega ono na wymianie i zapisie danych oraz fizycznych produktów. Podobnie jak zarządzanie danymi, zarządzanie łańcuchem dostaw również napotyka problem systemu papierkowej roboty, z którego wciąż korzysta wiele firm. Dokumenty przechodzą przez wiele rąk, a to zwiększa ryzyko strat i manipulacji.

Wdrożenie technologii blockchain i smart kontraktów może zmniejszyć to ryzyko. Przejrzystość danych ogranicza bowiem możliwości oszustwa. Co więcej, smart kontrakty mogą wykorzystywać dane z czujników do śledzenia lokalizacji towarów i rejestrowania informacji o nich podczas dostawy. Co to oznacza? Że np. jeśli przedmiot zostanie zgubiony lub skradziony podczas transportu, smart kontrakty będą mogły go zlokalizować. Ponadto smart kontrakty mogą automatyzować płatności i rutynowe zadania, takie jak planowanie harmonogramu dostaw i sprawdzanie stanu magazynu. Pozwala to zaoszczędzić kupę czasu i ludzkich zasobów. Przykładem firmy, która wykorzystuje technologię blockchain i smart kontrakty do zarządzania łańcuchem dostaw, jest De Beers.

De Beers to międzynarodowy koncern z branży diamentowej. Do usprawnienia dostaw i logistyki, wykorzystuje on swoją platformę blockchain o nazwie Tracr. De Beers wykorzystuje smart kontrakty do monitorowania procesu produkcji diamentów i śledzenia tranzytu diamentów z kopalni do punktów sprzedaży detalicznej. Wadą tego systemu jest to, że nadal opiera się na ręcznym wprowadzaniu danych do systemu. Dlaczego? Ponieważ po drodze, niektóre diamenty mogą być szlifowane i sprawdzane manualnie.

Smart kontrakty w branży ubezpieczeniowej

Kolejną branżą, która w dużym stopniu wykorzystuje możliwości smart kontraktów jest branża ubezpieczeniowa. Według prognoz pewnego raportu, rynek blockchain w ubezpieczeniach osiągnie wartość 1,4 miliarda dolarów w 2023 roku. Kiedy dana osoba ubiega się o ubezpieczenie, najważniejszym elementem, na który należy zwrócić uwagę, jest formalna umowa pomiędzy firmą ubezpieczeniową a osobą ubezpieczoną. Umowa ta zawiera bowiem wszystkie warunki i szczegóły dotyczące rodzaju ubezpieczenia.

Warunki te mogą być zakodowane w smart kontraktach, a następnie wdrożone w sieci blockchain. Smart kontrakt podczas procesu konfiguracji będzie wymagał odpowiednich danych. Wszystko po to, aby podjąć właściwe decyzje. Dla ubezpieczeń samochodowych mogą to być np. rejestry kierowców, a dla ubezpieczeń medycznych – rejestry zdrowotne. Następnie, gdy wydarzy się zdarzenie, które uruchomi polisę ubezpieczeniową, smart automatycznie zrealizuje płatności na rzecz ubezpieczonego. Do firm ubezpieczeniowych, które już teraz wdrożyły technologię blockchain i smart kontrakty, należą m.in. Lemonade oraz Fizzy.

Lemonade to firma oferująca ubezpieczenia dla najemców i właścicieli domów. Pobiera ona stałą opłatę od miesięcznej płatności i przeznacza te pieniądze na poczet przyszłych roszczeń. Jeśli najemca zgłosi roszczenie, smart kontrakty firmy natychmiast spróbują je zweryfikować. Gdy smart kontrakt potwierdzi stratę, najemca otrzyma zapłatę w ciągu kilku sekund.

Natomiast Fizzy, spółka zależna AX zajmuje się ubezpieczeniami dotyczącymi opóźnień lotów. Firma udostępnia narzędzie do ubezpieczania opóźnień lotów, które wykorzystuje technologię blockchain do sprawdzania, czy lot odbył się zgodnie z planem czy nie. Gdy narzędzie potwierdzi, że lot został opóźniony o ponad dwie godziny, smart kontrakt automatycznie wypłaca odszkodowanie pasażerom.

Opieka zdrowotna

W przypadku sektora opieki zdrowotnej, smart kontrakty również pozwalają zaoszczędzić czas i koszty. Pozwalają bowiem zrezygnować z papierowych systemów i słabo zabezpieczonych serwerów przechowujących dane. Dzięki blockchainowi, dane zdrowotne pacjentów można przechowywać w bezpieczny sposób. Z kolei smart kontrakty pozwalają na przesyłanie dokumentów między instytucjami i działami w prywatny sposób. Tylko osoby kompetentne np. lekarze, dysponują kluczem prywatnym, który daje im dostęp do prywatnych informacji pacjentów. Wśród firm, które wdrożyły technologię blockchain i smart kontrakty w sektorze służby zdrowia, znajdują się m.in. Encrypgen i Robomed.

Encrypgen to platforma do udostępniania, przechowywania, kupowania i sprzedawania informacji genetycznych. Wykorzystuje ona smart kontrakty do przekazywania danych DNA pacjentów naukowcom na potrzeby badań klinicznych. Firma chroni prywatność swoich użytkowników, usuwając wrażliwe informacje z DNA przed jego sprzedażą w stokenizowanej postaci.

Robomed to firma, która zbiera informacje o pacjentach za pomocą chatbotów i narzędzi diagnostycznych. Następnie dzieli się nimi z zespołem medycznym pacjenta. Firma wykorzystuje smart kontrakty do monitorowania stanu pacjenta i automatycznie płaci klinikom.

Smart kontrakty w administracji rządowej

Według raportu Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) z 2019 r., tylko 45% obywateli w krajach OECD ufa swojemu rządowi. Ten niski współczynnik zaufania wynika z braku otwartości i efektywności niektórych instytucji państwowych. Technologia blockchain usuwa tę nieufność poprzez wdrożenie podstawowych idei decentralizacji, przejrzystości i bezpieczeństwa. Obecnie wiele organów władzy wdrożyło już lub jest w trakcie wdrażania smart kontraktów w celu automatyzacji operacji. Wszystko to może przyczynić się do zwiększenia wydajności, obniżenia kosztów i zmniejszenia korupcji.

Jednym z przykładów jest prototyp smart kontraktu, który może zapewnić zautomatyzowane usługi e-administracji nazwany eGOV-DAO. Ten smart kontrakt monitoruje, analizuje i automatycznie zarządza niektórymi operacjami rządowymi. Prowadzi również zapisy audytowe na potrzeby przejrzystości w postępowaniach sądowych. Po pełnym wdrożeniu, smart kontrakt może rozwiązać problem nieefektywności tradycyjnych systemów, które wymagają dużego nakładu pracy ludzkiej i interakcji między instytucjami.

Własność nieruchomości

Smart kontrakty mogą również usprawnić proces przekazywania prawa własności do nieruchomości. W różnych krajach, takich jak Szwecja, Rosja i Ghana, wdrożono już projekty pilotażowe oparte na blockchainie właśnie w tym celu.

Ponieważ blockchain pozwala na tworzenie niewymiennych tokenów (NFT) jako dowodu własności, kupujący i sprzedający nieruchomości mogą dokonywać transakcji z pełnym zaufaniem. Smart kontrakty umożliwiają weryfikację tożsamości odpowiednich stron, automatyczną zapłatę za nieruchomość oraz rejestrację nieruchomości w imieniu nowego właściciela.

Proces Escrow

Escrow odnosi się do umowy prawnej, w której strona trzecia przechowuje określoną kwotę funduszy w imieniu dwóch innych stron w procesie finalizacji transakcji. Ten proces pomaga zapobiegać oszustwom i zmniejsza ryzyko po obu stronach transakcji. Escrow najczęściej jest wykorzystywany przez branżę nieruchomości oraz strony internetowe dla freelancerów.

Załóżmy, że freelancer przyjmuje zlecenie od firmy na zaprojektowanie jej strony internetowej. Gdy freelancer prześle pracę, a firma ją zweryfikuje, smart kontrakt zautomatyzuje płatność w bezpieczny sposób, bez potrzeby angażowania strony trzeciej. Dodatkowo, płatność jest odporna na manipulacje i nieodwracalna, co zapobiega oszustwom.

Przemysł motoryzacyjny

Smart kontrakty mogą być również wdrażane w przemyśle samochodowym, aby uprościć wiele aspektów związanych z prowadzeniem i posiadaniem pojazdu. Mogą one zautomatyzować proces dokonywania płatności za usługi związane z pojazdem, takie jak konserwacja, przejazd przez bramki na autostradzie i ubezpieczenie. Dla przykładu, smart kontrakty mogą umożliwić opłacanie ubezpieczenia na podstawie zużycia zamiast stałych składek. W przypadku pojazdów autonomicznych, smart kontrakty mogą nawet analizować dane z czujników i określać przyczynę wypadków oraz wskazać winnego. Dodatkowo, kupno i sprzedaż pojazdów może funkcjonować tak samo jak w przypadku nieruchomości. Smart kontrakt umożliwia bowiem zautomatyzowanie płatności i rejestracji pojazdu w imieniu nowego właściciela.

Podsumowanie

Od czasu uruchomienia blockchaina Ethereum adopcja smart kontraktów gwałtownie wzrosła. Smart kontrakty są prostymi autonomicznymi programami, które wiele firm zaczęło wykorzystywać do zastąpienia tradycyjnych i czasochłonnych systemów. Programy te znalazły zastosowanie w takich dziedzinach, jak zarządzanie danymi, zarządzanie łańcuchem dostaw, opieka zdrowotna i ubezpieczenia. Ponadto, technologię tą wdraża się też w przemyśle motoryzacyjnym, administracji rządowej, zarządzaniu nieruchomościami oraz w procesach escrow. Głównymi zaletami smart kontraktów są przejrzystość, szybkość i bezpieczeństwo. Pomagają one bowiem zaoszczędzić czas oraz pieniądze zarówno konsumentom, jak i firmom.